16. فرزندانتان را به تواضع و فروتنی عادت دهید و از هرنوع اظهار تکبر و غرور چه با زبان یا عمل باز دارید. بعضی از کودکان نزد دیگران فخر فروشی می‌کنند؛ او را از این گونه عادات برحذر دارید.
17. بچه‌‌ها را عادت دهید که جز از بزرگتر‌های خانواده از کسی دیگر چیزی طلب نکنند و بدون اجازه‌ی والدین از دست کسی پول یا چیزی نگیرند.
18. هرگز به او نگویید که بزرگتر می‌شوید خود به خود یاد می‌گیرید بلکه هر چیزی را در زمان خاص خودش به او آموزش دهید.
19. بدون ضرورت شدید اجازه کودکانتان را از مدرسه نگیرید.
20. در هر علم و فن اگر نخستین معلم آدم وارد و کاملی نباشد استعداد کودک خراب می‌شود، لذا در انتخاب مدرسه و معلم برای کودک جدا دقت کنید.
21. همیشه دوستان و هم بازی‌های کودک را شناسایی کرده و او را از همراه شدن با کودکان ولگرد، بدآموز و... باز دارید.
22. همیشه مد نظر داشته باشید که این کودک باید روزی مستقل، خودکفا و دارای شخصیت گردد و عضو مفید و سالم و موثری برای جامعه نمونه اسلامی شود لذا شما باید احساس کنید که تربیت یک مسلمان متعهد و متقی و وظیفه شناس را عهده‌دار شده‌ایید.
23. والدین و مربیان باید سعی نمایند روح تقوی را در دل و مغز کودک تقویت نمایند و آن قدر از صفات الهی و قدرتش نزد وی تعریف کنند تا محبت خداوند و عظمتش در قلب کودک جای بگیرد و پایه‌های زندگیش بر اساس تقوی گذاشته شود.
24. علامه اشرف علی تهانوی می‌گوید: اغلب پدر و مادرها نسبت به آسایش و رفاه دنیوی فرزندان خویش فکر می‌کنند و اهتمام می‌ورزند، اما در این باره هیچ تلاشی نمی‌کنند که آنان را به مجالس و مصاحبت با نیکان و صالحان وادار نمایند. اغلب دیده می‌شود که آموزگاران و معلمان بداخلاق و بدرفتار برای فرزندان انتخاب می‌کنند و چنین می‌پذیرند که فرزندان هنوز بچه هستند در صورتی که تجربه ثابت کرده است اگر بچه‌‌ها از ابتدا به عادت‌های بد گرفتار شوند تا آخر در این حالت باقی می‌مانند.
25. یک تجربه و یک توصیه‌ی مهم از علامه سید ابوالحسن علی ندوی:" دو عامل در ساختار درونی و دینی و اخلاقی فرزندان تاثیر مهمی دارند؛ نخستین عامل این است که فرزندان را از ظلم بر دیگردان بر حذر دارید و از اینکه دل کسی را بیازارد محفوظ نگه دارید مبادا آه دل شکسته‌ای و یا فریاد مظلومی بر آینده‌شان اثر بد بگذارد. و دیگر اینکه غذا و طعامشان از مال حلال و پاک باشد.
26. زوجین باید در تربیت فرزندان مشارکت داشته باشند.
27.مسولیت تربیت: شکی نیست که مسولیت تربیت بر دوش پدر و مادر است و شاسیته نیست مادر مانع کمک پدر در تربیت کودک شود بلکه باید پدر را به تربیت تشویق و اسباب و زمینه‌هایش را برای او فراهم کند. پسندیده نیست که مادر در تربیت فرزندانش به پدر متکی باشد و فرزند را به مجازات پدر تهدید کند، زیرا همان طور که کارشناسان گفته‌اند پدر در دید فرزندش همچون پلیس برای مجرم جلوه خواهد کرد و جز هنگام بروز اختلافات هیچ ارتباطی میانشان نخواهد بود.
28. کارهای روزمره مادران: حقیقت آن است که سرگرم شدن مادران و غفلتشان از تربیت فرزندانشان در سال‌های نخست تولد فاجعه‌ی بزرگی است.
29. رفتار والدین و مشکلات روانی کودک: شاید رفتار والدین در مشکلات روانی که کودک به آن مبتلا می‌گردد تاثیر بسزایی داشته باشد. رفتار والدین یکی از رویکردهای زیر را در پی دارد:
الف. سلطه جویی ب. زیاده روی در حمایت ج. طرد کردن و بی‌پروایی د. ناز پروردگی م. سنگدلی و. مردد و مضطرب بودن ی. تبعیض میان فرزندان که کودک در این حالت دچار حساسیت حسادت نفرت و انتقام جویی می‌شود.
هر یک از این رویکرد‌‌ها به شخصیت کودک آسیب می‌رساند و بهترین رویکرد تربیتی میانه‌روی و اعتدال است. پیامبر اکرم( صل الله علیه و سلم) فرموده‌اند: کسی که رحم نکند مورد رحم و رحمت قرار نمی‌گیرد.
ای پسر ذوق نگه از من بگیر سوختن در لا اله از من بگیر
لا اله گویی بگو از روی جان تا زندانم تو آید بوی جان
صد کتاب آموزی از اهل هنر خوش‌تر آن درسی که گیری از نظر
کم خور و کم خواب و کم گفتار باش گرد خود گردنده چون پرگار باش
شیوه اخلاقی را محکم بگیر پاک شو از خوف سلطان و امیر
عدل از قهر و رضا از کف مده قصر از فقر و غنا از کف مده
اقبال لاهوری
30. اختلاف والدین میان بله و خیر: گاهی والدین در دستوراتشان به کودک دچار اختلاف می‌شوند و در تصمیمات آنی مثلا اگر کودک بخواهد برای بازی در خارج از منزل از آنها اجازه بگیرد یکی بله می‌گوید و دیگری خیر. در این حالت کودک دو دل می‌شود که به حرف کدام گوش بدهد؟ بنابراین پسندیده است اگر یکی از والدین چیزی را می‌گوید دیگری مخالفت نکند و اگر مخالف بود آن مخالفت را به وقتی موکول نماید که کودک در میان آنان نباشد.
31. با فرزندت صادق باش و الگوی فرزندت باش. زیرا در مرحله نخست فرزند دقت می‌کند که ویژگی رفتاری که والدین از او انتظارش را دارند در خودشان هست یا نه!
32. تربیت بدون همراه با عشق امکان پذیر نیست.
33. پرسش کودکان: معمولا کودکان در سن سه تا چهار سالگی هر روز سوالاتی را مطرح می‌کنند چرا این کار را انجام می‌دهی؟ این کیست؟ و... بنابراین موارد زیر را در این مورد رعایت کنید:
الف. به پرسش‌های کودکت به این دید نگاه کن که این پرسش‌‌ها در زندگی‌اش بخشی از فرایند طولانی یادگیری است.
ب. کوشش کنید به شکل معقول و به اندازه به پرسش‌هایش پاسخ دهید و اطلاعات را به قدر کافی به او بدهید و وارد جزئیات نشو.
ج. از این نوع پاسخ دادن‌‌ها به او دوری کنید: تو باید این کار را بکنی چون به نظر من بهتر است
د. با این نوع گفته‌‌ها همتش را کند و کنجکاوی‌اش را متوقف نکن: تو با این سؤالات خسته کننده‌ات باعث آزار هستی.
م. به جای اینکه فقط فرمان صادر کنی و بس! بکوش به قدر امکان برای فرزندت توضیح دهی. چرا او باید چنین و چنان کند؟
و. در خردسالی همیشه فرزندت را بپذیر و به سؤالاتش پاسخ بده تا او در بزرگی‌اش به پرسش‌های تو پاسخ دهد و همیشه تو را بپذیرد و کارهایش را از تو پنهان نکند
34. مادر کی و چگونه می‌گوید نه؟! هنگامی که کودکت خواسته‌ای دارد که تحقق آن مانعی ندارد به کودکت" نه" مگو و در غیر این صورت دلایل آن کارت را برایش توضیح بده. توضیح دادن ابتدا وی را آرام خواهد کرد و به او خواهد قبولاند که تو او را دوست داری سپس اثر آن کار و امتناعت را برایش قابل تحمل خواهد کرد و چون به خواسته‌اش احترام گذاشتی اعتماد به نفس را به او هدیه کردی و به او فهماندی که هدف از خودداری‌ات تحریم او از خواسته‌هایش نبوده است. اما دقت کنید که برای موارد مخالفت همیشه جایگزین داشته باشید.
35. برای کودکانتان نام‌های اصیل و زیبا انتخاب کنید.
36. پر واضح است که پیامبر اکرم( صل الله علیه و سلم) پدر و مادر را به خلق و خوی نیک و به صداقت و درستکاری در حین معاشرت و در کردار و رفتار خود با فرزندانشان بر می‌انگیزد. سپس باید پدر و مادر برای فرزندان خود یک الگوی حسنه باشند.
منابع:
1.چگونه فرزندان خود را تربیت کنیم جلد اول تالیف: عبدالله ناصح علوان ترجمه: عبدالله احمدی
2.تربیت فرزندان از دیدگاه پیامبر( صل الله علیه و سلم) تالیف: محمد نور سوید ترجمه: محمد صالح سعیدی
3. چگونه با کودکم رفتار کنم؟ تالیف: دکتر گاربر مترجم: شاهین خزعلی. هومن حسینی نیک. احمد شریف تبریزی
4. تربیت و اصلاح فرزندان از مولانا محمد قاسم قاسمی
5.تربیت فرزند. چالش‌‌ها و راه کارها از دکتر حسان شمسی پاشا مترجم: ابراهیم زاهدی فرد فاروقی
ادامه دارد
نظرات